Noong panahon ng kolonyalismo, ang mga katutubo ay may malaking papel sa pagtatayo ng mga gusali, karaniwan bilang mga manggagawa na sapilitang pinagtrabaho ng mga kolonyal na kapangyarihan tulad ng mga Espanyol. Ginamit sila sa paggawa ng mga istruktura gaya ng simbahan, paaralan, at iba pang mga gusali na sumisimbolo sa kapangyarihan ng mga mananakop. Sa kabila ng pagiging manggagawa, ang kanilang pagsisikap at paghihirap sa trabaho ay naging simbolo ng sakripisyo at katatagan nila sa ilalim ng mapaniil na pamumuno. Ang mga gusaling itinayo ay patunay ng kanilang pagdurusa at pagtitiis, dahil madalas silang ginagamitan ng sapilitang paggawa at hindi patas na trato, ngunit nanatili silang matatag sa kabila nito. Kaya ang mga gusali mula sa panahong iyon ay hindi lamang mga istruktura ng kolonyal na kapangyarihan, kundi mga alaala rin ng sakripisyo at pagtitiis ng mga katutubo[tex].[/tex]