Ang mga mahahalagang pangyayari at kilusang nagpaigting sa damdaming nasyonalismo ng mga Pilipino ay kinabibilangan ng:Pagbitay sa mga Gomburza (1872) – Isang mahalagang pangyayari kung saan pinatay ang tatlong paring Pilipino na sina Gomez, Burgos, at Zamora. Nagsilbing mitsa ito ng pagkakaroon ng damdaming makabayan at pagkilos laban sa kolonyal na pamahalaan ng Espanya.Kilusang Propaganda – Isang kilusang mapayapa na naghangad ng mga reporma sa pamahalaang Espanyol, tulad ng pagkilala sa karapatan ng mga Pilipino, kalayaan sa pagsasalita, at sekularisasyon ng mga parokya. Pinangunahan ito ng mga ilustrado tulad nina Jose Rizal at Marcelo H. del Pilar.Katipunan – Isang lihim na samahan na itinatag ni Andres Bonifacio na naglayong palayain ang Pilipinas sa pamamagitan ng armadong pakikibaka laban sa mga Espanyol. Ito ang naging daan sa pagsiklab ng Rebolusyong Pilipino noong 1896.Pag-usbong ng mga makabagong ideya – Ang pagpasok ng mga liberal na kaisipan mula sa Kanluran, kalakalan, at edukasyon ay nagbukas ng kamalayan sa mga Pilipino na mayroon silang karapatan sa kalayaan at pagkakapantay-pantay.Ang mga ito ay nakatulong nang malaki sa pagkamit ng kalayaan ng bansa sa pamamagitan ng:Pagbuo ng pagkakaisa at layunin ng mga Pilipino na labanan ang kolonyalismo.Pagsisimula ng mga rebolusyon at paglaban para sa kasarinlan.Pagpapalaganap ng edukasyon at kaalaman hinggil sa mga karapatan at kalayaan.Pag-udyok ng patriotism at pagmamahal sa bayan na naging lakas ng mga Pilipino sa kanilang pakikibaka.