In Araling Panlipunan / Senior High School | 2025-08-05

ARALING PANLIPUNAN 8 LESSON 4: KABIHASNANG MESO-AMERICA AT ANDES (OLMEC, AZTEC, INCA, MAYA) KABIHASNAN SA REHIYONG PACIFIC (POLYNESIAN) HEOGRAPIYA NG MES0-AMERICA > Ang pangalang Meso america ay hangosa katagang meso na nangangahulugang "gitnst, Ito ang lunduyan ng mga unang kabihasnan sa America.Ang Mesoamericao Central o Central America ay ang rehiyon sa pagitan ng Sinaloa Riwer Valley sa Gitnang Mecico a就Gulf Fonseca sa katimugan ng el Savador. > Sa hilagang hangganan lito matatagpuan ang mga log ng Panuco at Santiago. Samantala,ang katimugang hangganan ay mula sa baybayin ng Honduras sa Atantic hanggang sa gulod o slope ng Nicaragua sa Pacific at sa tangway ng Nicoya sa Costa Rica. > Sa kasalukuyan, saklaw ng Meso-america ang malaking bahagi ng Mexico, Guatemala, Bellze, El Salvador at ang kanlurang bahagi ng Honduras. KABIHASNANG OLMEc Ang kauna-unahang kabihasnang umusbong sa Central America. Ang katagang Olmec ay nangangahulugang rubber people dahil sila ang kauna unahang tao na gumamit ng dagtang mga punong rubber o goma. KABIHASNANG AZTEC > Ang mga Aztec ay mga nomadikong tribo na ang orihinal na pinagmulan ay hindi tukoy. Unti unti silang tumungo sa Lambak ng Mexico sa pagsapit ng ika-12 siglo CE. Ang salitang Aztec ay nangangahulugang "isang nagmula sa Artlan isang mitikong lugar sa Hilagang Mexico. Noong 1325, itinatag nila ang kanilang pamayanan sa Tenochtittan, Isang malit na isla sa gitna ng lawa ng Texcoco. Ang Texcoco ay nasa sentro ng Lambak ng Mexico. KABIHASNANG INCA Noong ika-12 siglo, isang pangkat ng mga taong tinatawag na Inca ang nanirahan sa hilagang-kanlurang bahagi ng Lake Titicaca sa matabang lupain ng Lambak ng Cizco. Sa pamumuno ni Manco Capac, bumuo sla ng malit na lungsod estado. Ang salitang Inca ay nangangahulugang "imperyo", Hango ito sa pangalan ng pamilyang namuno sa isang pangkat ng tao na nanirahan sa Andes. Unti-uning pinalawig ng mga Inca ang kanilang teritoryo hanggang sa masakop nito ang 32,200 kilommetro kwadrado sa kahabaan ng baybayin ng Pacific. Saklaw ng imperyong ito ang kasalukayang lupain ng Peru, Ecuador, Bollvla, Chlle at Argentina. KABIHASNANG MAYA Namayani ang kabihasnang Maya sa Yucatan Peninsula, ang rehiyon sa Timog Mexico hanggang Guatemala. Nabuo rito ang mga pamayanang lungsod ng Maya tulad ng Uaxactun, Tikal, El Mirador at Copan. Nakamit ng Maya ang rurok ng kanyang kabihasnan sa pagitan ng 300 C.E at 700 CE. Sa lipunang Maya,katuwang ng mga pinuno ang mga kaparian sa pamamahala.Pinalawig ng mga pinunong tinatawag na halach uinic o "tunay na lalakľang mga parmayanang urban na sentro rin ng kanilang pagsamba sa kanilang mga diyos. Hiwalay ang tirahan ng mahihirap at nakaririwasa.Ang sentro ng bawat lungsod ay isang piramide na ang itaas na bahagl ay dambana para sa mga Diyos. May mga templo at palasyo sa tabl ng piramide. REHIYONG PACIFIC (POLYNESIAN) ANG MGA PULO SA PACIFIC > Ang Paciflc Islands o Oceania ay binubuo ng 20,000-30,000 pulo na nakakalat sa Pacific Ocean. Marami sa mga pulo ay may mababang lupa at maulan. Mga hindi karaniwang halaman at puno ang tumutubo sa mga pulo. Natatakpan ng malakapal na gubat ang New Guinea, Solomon Islands a武Vanuatu. Tnatawag naGarden of Eden ang mga pulo sa PACific đahil sa likas na yaman nito.Turismo ang pinakamahalagang Industriya sà maraming pulo tulad ng Tahiti, Hawai, Samoa at iba pa. POLYNESTA: ANG MARAMING PULO Sakop nito ang Hawali, Easter Island, American Samoa, Tonga, Tuvalu, French Polynesia, Western Samoa, New Zealand, Cook Islands, Kiribati, Midway Islands. Karamiharig nakalubog sa dagat ang mga bundok dito. (cs Scanned with CamScanner

Asked by bucadino2