Paano gumagana ang senses (paningin, pandinig, atbp.) bilang bahagi ng nervous system?
Answer (1)
Ang ating limang pangunahing pandama — paningin, pandinig, pang-amoy, panlasa, at pandama (touch) — ay bahagi ng sensory system, isang mahalagang sangay ng nervous system. Ang mga senses na ito ang nagsisilibing tagapag-kolekta ng impormasyon mula sa kapaligiran na ipinapadala sa utak upang maiproseso at mapagdesisyunan.Narito kung paano sila gumagana:Paningin (Sight) - Gamit ang mga mata, natatanggap natin ang liwanag at mga imahe. Ang retina sa likod ng mata ay may mga photoreceptor (rods at cones) na kumukuha ng visual information at ipinapasa ito sa utak sa pamamagitan ng optic nerve. Ang utak ang nagbibigay ng kahulugan sa nakikita natin — tulad ng pag-alam kung ang isang bagay ay malapit, malayo, o gumagalaw.Pandinig (Hearing) - Ang tenga ay kumukuha ng sound waves mula sa hangin. Dumadaan ito sa eardrum, sa mga maliit na buto sa gitnang tenga (ossicles), at pagkatapos ay sa cochlea, kung saan ang tunog ay ginagawang electrical signal na dinadala ng auditory nerve sa utak. Doon naiintindihan ang tunog — kung ito ba ay musika, boses, o ingay.Pang-amoy (Smell) - Sa loob ng ilong, may olfactory receptors na kumikilala sa kemikal sa hangin. Ang signal ay ipinapasa sa olfactory bulb, bahagi ng utak na naka-focus sa amoy.Panlasa (Taste) - Sa dila natin makikita ang mga taste buds na tumutukoy sa matamis, maalat, maasim, mapait, at umami (savory). Naka-link ito sa parehong nerves ng pang-amoy kaya’t konektado ang lasa at amoy.Pandama (Touch) - Ang balat ay may receptors para sa pressure, init, lamig, at sakit. Ang mga signal mula sa balat ay ipinapadala sa spinal cord at utak upang maiproseso.Sa bawat sense, may sensory organ, nerve, at bahagi ng utak na nagtutulungan. Ang pagkawala ng isa man sa mga senses ay may malaking epekto sa araw-araw na buhay. Kaya’t napakahalaga ng pag-aaral nito para maintindihan kung paano natin naiintindihan ang mundo sa ating paligid.
