Ang mga katutubong Pilipino ay may malalim na pagpapahalaga sa kanilang kalayaan. Para sa kanila, ang kalayaan ay hindi lamang basta karapatang mamuhay nang malaya, kundi ito rin ay simbolo ng kanilang pagkakakilanlan, kultura, at pamumuhay. Sa kabila ng modernisasyon, patuloy nilang pinangangalagaan ang kanilang lupain, wika, at kaugalian—mga bagay na bumubuo sa kanilang pagiging malaya.Ginagawa nila ito sa pamamagitan ng pagtutol sa mga proyektong makasisira sa kalikasan, pagdiriwang ng kanilang mga pista at ritwal, at pagtuturo sa kabataan ng kanilang kasaysayan at paniniwala. Pinatunayan ng mga katutubo na hindi hadlang ang pagiging simple ng pamumuhay upang maipaglaban ang karapatan at kalayaan. Ang kanilang determinasyon at pagmamahal sa bayan ay patunay na sila ay tunay na tagapagtanggol ng kalayaan sa sariling paraan.