Ang talumpati ayon sa layunin ay maaaring nahahati sa iba't ibang uri batay sa layunin o pakay ng pagsasalita. Narito ang ilan sa mga pangunahing uri ng talumpati ayon sa layunin: 1. Talumpati ng Pagtuturo o Edukasyonal - Layunin nitong magbahagi ng kaalaman, impormasyon, at kasanayan sa mga tagapakinig. Karaniwang ginagamit ito sa mga klase o seminar upang magturo ng isang tiyak na paksa.2. Talumpati ng Pagbibigay-Paliwanag - Layunin nitong magpaliwanag, magbigay-linaw, o maglatag ng mga detalye hinggil sa isang konsepto, ideya, o isyu.3. Talumpati ng Pagsusuri o Kritisismo - Layunin nitong suriin, punahin, o magbigay ng opinyon hinggil sa isang bagay, pangyayari, o isyu. Karaniwang ginagamit ito sa pag-uusap o debate.4. Talumpati ng Inspirasyon o Motibasyon - Layunin nitong magbigay-inspirasyon, mag-udyok, at magbigay ng positibong mensahe upang magpalakas ng loob at determinasyon sa mga tagapakinig.5. Talumpati ng Pagtanghal o Entablado - Layunin nitong magbigay-aliw, magpatawa, o magdala ng saya sa mga tagapakinig. Karaniwang ginagamit ito sa mga pista, programa, o entablado.thx me later